Cantigas d’amigo
Cantigas d'amor
Cantigas d'escarnho e de maldizer
Tenzoni
Pastorelle
116,2
Mss.: B 1209, V 814.
Cantiga de refran; tre coblas singulars di sei versi.
Schema metrico: a8 b8 b8 a8 C8' C8' (160:398).
Edizioni: Marroni 8; Amigo 332; Cohen, p. 442; Braga 814; Machado 1157; Crestomatia, p. 233.
Amiga, muyt' amigus son
muytus, no mundo, por filhar
amigas po-las muyt' amar,
mas já Deus nunca mi pardon,
se nunca eu vi tan amigo 5
d' amiga, com' é meu amigo.
Pode voss' amigo dizer,
amiga, ca vus quer gran ben,
e quer-vo-lo, mays eu por én
nunca veja do meu prazer, 10
se nunca eu vi tan amigo
d' amiga, com' é meu amigo.
Vi-m' eu con estes olhus meus
amigo d' amiga, que lh' é
muyt' amigo, per bõa fe, 15
mays non mi valha nunca Deus,
se nunca eu vi tan amigo
d' amiga, com' é meu amigo.
116,3
Mss.: B 1210, V 815.
Cantiga de refran; tre coblas unissonans (rima b I singulars) di sei versi cui segue una fiinda di due vv.
Schema metrico: a7' b7' b7' a7' C7' C7' (160:460).
Fiinda: d7' d7'.
Edizioni: Cohen, p. 443; Amigo 333; Marroni 9; Machado 1158; Braga 815; Crestomatia, p. 248; Pena, Lit. Galega, II, p. 51; Torres, Poesia trovadoresca, p. 468; Ferreira, Poesia e prosa, p. 82; Oliveira/Machado, p. 93.
« Amiga, vistes amigo
d' amiga que tant' amasse,
que tanta coita levasse
quanta leva meu amigo? »
« Non o vi des que fui nada, 5
mays vej' eu vós mays coitada. »
« Amiga, vistes amigo
que por amiga morresse,
que tanto pesar sofresse
quanto sofre meu amigo? » 10
« Non o vi des que fui nada,
mays vej' eu vós mays coitada. »
« Amiga, vistes amigo
que tan muyto mal ouvesse
d' amiga que ben quisesse, 15
quant' á por mi meu amigo? »
« Non o vi des que fui nada,
mays vej' eu vós mays coitada;
que muy mayor mal avedes
ca el que morrer veedes ». 20
116,4
Mss.: B 1215, V 820.
Cantiga de meestria; quattro coblas singulars di sei versi cui seguono due fiindas di due vv. ciascuna.
Schema metrico: a10 b10 a10 b10 c10 c10 (99:24).
I fiinda: d10 d10.
II fiinda: e10 e10.
Edizioni: Marroni 13; Amigo 337; Cohen, p. 448; Machado 1163; Braga 820.
"Amiga, voss' amigo vi falar
oje con outra, mais non sey en qual
razon falavam, assy Deus m' enpar,
nen se falavam por ben, se por mal".
"Amiga, fale con quen x' el quiser 5
enquant' eu d' el, com' estou, estever;
c' assy tenh' eu meu amigo en poder,
que quantas donas eno mundo son
punhen ora de lhi fazer prazer,
mh' o non tolherán se per morte non". 10
"Amiga, med' ei de prenderdes hi
pesar, ca já m' eu vi quen fez assy;
e vós faredes, poys en voss' amor
vós vus esforçades tanto no seu,
que vós vus acharedes én peyor 15
ca vós cuydades e digo-vo-l' eu".
"Amiga, non, ca mi quer mui gran ben
e sey que tenh' en el, et el que ten
en min, ca nunca nus partirán já;
se non per morte nus poden partir, 20
e, poys eu esto sey, hu al non á,
mando-me-lh' eu falar con quantas vir".
"Con voss' esforç', amiga, pavor ey
de perderdes voss' amigo, ca sey,
per bõa fe, outras donas que an 25
falad' en como vo-lo tolherám".
"Amiga, non, ca o poder non é
seu, nen d' elas, mays meu, per bõa fe".
81,1 (116,1)
Ms.: B 1550.
Cantiga de meestria; quattro coblas doblas di sette versi cui seguono due fiindas, ciascuna di tre vv., modellate su terza e quarta strofe.
Schema metrico: a10' b10 b10 a10' c10 c10 a10' (161:155).
2 fiindas: c10 c10 a10'.
Edizioni: CA II, pp. 420-421; Marroni 19; Lopes 211; Machado 1462; Molteni 423.
Ay Pedr' Amigo, vós que vos tẽedes
por trobador, agora o verei
eno que vus ora preguntarei
e no recado que mi tornaredes.
Nos que avemos mui bon rei por senhor 5
se no'-lo alhur fazeren emperador,
dizede mi-ora quant'-i entendedes.
Joan Vaasques, pois me cometedes,
direi-vus én quant' i entend' e sei:
pois nos avemos aquel melhor rei 10
que no mund' á, porque non entendedes,
que o seu preço e o seu valor
todo noss' est pois emperador for'?
O demo lev' o que vos i perdedes!
Ay Pedr' Amigo, eu non perderia 15
enquant' el Rei podesse mais aver
en bõa terra e en gran poder,
ca quant' el mais ouvesse, mais valria;
mais perde o rein' e vos perdedes i,
os que sen el ficaredes aqui, 20
pois que s' el for' d' Espanha sa via.
Joan Vaasques eu ben cuidaria
que o reino non á por que perder
por el rei nosso senhor mais valer,
ca rei do mund' é, se se vai sa via! 25
Valer-á el mais, e nos per el i.
De mais quis Deus que ten seu filh' aqui,
que se s' el for', aqui nos leixaria!
Ay Pedr' Amigo, pois vus ja venci,
d' esta tençon que vosco cometi, 30
nunca ar migo filhedes perfia.
Joan Vaasques, sei que non é 'ssi
d' esta tençon, ca errastes vos i
e diss' eu ben quanto dizer devia.
116,5
Mss.: B 1095, V 686.
Cantiga de refran; tre coblas singulars di sei versi.
Schema metrico: a10 b10 b10 a10 C10 C10 (160:193).
Edizioni: Arias, Antoloxía, 171; Amor 233; Marroni 2; Machado 1028; Braga 686; Pena, Lit. Galega, II, 10.
Coitado vivo máis de quantos son
no mund', amigos, e perço meu sén
por ũa dona que quero gran ben,
mais pero sei eno meu coraçon
que non averia coita d' amor 5
se esta dona fosse mia senhor.
Mais esta dona nunca quis que seu
fosse, mais dizen aquestes que an
senhores que logo xi morrerán
por elas, mais de min ja ben sei eu 10
que non averia coita d' amor
se esta dona dona fosse mia senhor.
Mais non o est', e, pois quis Deus assi,
que seu nunca me quis receber,
se, meus amigos, podess' én põer 15
que fosse seu, sei ja mui ben per min
que non averia coita d' amor
se esta dona fosse mia senhor.
116,6
Mss.: B 1208, V 813.
Cantiga de refran; tre coblas singulars di sei versi.
Schema metrico: a7' b7 b7 a7' C7 C7 (160:439).
Edizioni: Cohen, p. 441; Amigo 331; Marroni 7; Braga 813; Machado 1156.
Disseron vos, meu amigo,
que, por vos fazer pesar,
fui eu con outren falar,
mais non faledes vós migo
se o poderdes saber 5
por alguen-no entender
E ben vos per vingaredes
de mi, se eu con alguen
falei por vos pesar én,
mais vós nunca mi faledes 10
se o poderdes saber
por alguen-no entender
Se vós por verdad' achardes,
meu amigo, que é assi,
confonda Deus log' i mi 15
muit', e vós, se mi falardes,
se o poderdes saber
por alguen-no entender
116,7
Mss.: B 1218, V 823.
Cantiga de meestria; quattro coblas singulars (rima b unissonans) di cinque versi cui seguono due fiindas di due vv. ciascuna.
Schema metrico: a10' a10' b10 a10' b10 (33:7).
2 fiindas: c10' b10.
Edizioni: Cohen, pp. 453-454; Amigo 340; Marroni 16; Machado 1166; Braga 823; Deluy, Troubadours, pp. 128-129; Spina, Lírica, pp. 359-360.
- Dizede, madre, por que me metestes
en tal prison, e por que mi tolhestes
que non possa meu amigo veer?
- Por que, filha, des que o vós conhocestes,
nunca punhou erg' en mi vos tolher, 5
e sei, filha, que vos traj' enganada
con seus cantares que non valen nada
que lhi podia quen quer desfazer
- Non dizen, madr', esso en cada pousada
os que trobar saben ben entender 10
Sacade me, madre, destas paredes
e verei meu amigo, e veredes
que logo me met' en vosso poder
- ...
nen m' ar venhades tal preito mover, 15
ca sei eu ben qual preito vos el trage,
e sodes vós, filha, de tal linhage
que devia vosso servo seer
- Coidades vós, madre que é tan sage
que podess' el con mig' esso põer? 20
Sacade me, madre, destas prijões,
ca non avedes de que vos temer
- Filha, ben sei eu vossos corações,
ca non quer' én gran pesar atender
116,9
Mss.: B 1099, V 690.
Cantiga de refran; tre coblas singulars di sei versi.
Schema metrico: a7' b7' b7' a7' C7 C7 (160:442).
Edizioni: Marroni 6; Lapa 306; Lopes 273; Machado 1032; Braga 690.
Don Foão en gran curdura
moveu a min preytesia
de partiçom n' outro dia;
mays fuy de malaventura,
por que con el non party 5
que penas veyras perdi.
Podera seer cobrado
por huun muy gran tempo fero
se dissesse: "Partir quero".
Mais enganou-m' o pecado, 10
por que con el non party
que penas veyras perdi.
Que panos perdi de peso
e outros bem bastoados
que m' avian já mandados. 15
Mays foi homen mal-apreso,
por que com el non party
que penas veyras perdi.
116,8
Mss.: B 1660, V 1194.
Cantiga de meestria; quattro coblas doblas di sette versi.
Schema metrico: a10 b10 b10 a10 c10 c10 a10 (161:73).
Edizioni: Marroni 25; Lapa 312; Lopes 279; Machado 1564; Braga 1194; Torres, Poesia trovadoresca, pp. 471-472.
Don Estevam, oi por vós dizer
d' unha molher que queredes gran ben,
que é guardada, que per nulha ren
non a podedes, amigo, veer;
e al oy, de que ey gram pesar, 5
que quant' ouvestes, todo, no logar
hu ela é, fostes hy despender.
E poys ficastes prob' e sen aver
non veedes ca fezestes mal sen?
Siquer a gente a gran mal vo-lo ten, 10
por hirdes tal molher gran ben querer,
que nunca vistes riir nen falar;
e por molher tan guardada, ficar
vus vej' eu probe, .... sen conhocer.
E non veedes, home pecador, 15
qual est' mundo e estes que hi son,
nen conhocedes, mesquinho, que non
se pagan já de quen faz o peyor?
É gram sandice d' ome, por oyr
ben da molher guardada, que non vyr, 20
d' ir despender quant' á por seu amor.
E ben vus faç', amigo, sabedor
que andaredes, por esta razon,
per portas alhenas mui gram sazon,
por que fostes querer ben tal senhor 25
por que sodes tornad' en pan pedir
e as guardas non se queren partir
de vós, e guardan-na, por én, melhor.
116,10
Mss.: B 1658, V 1192.
Cantiga de meestria; tre coblas singulars di sette versi.
Schema metrico: a10 b10 b10 a10 c10 c10 a10 (161:74).
Edizioni: Marroni 23; Lapa 310; Arias, Antoloxía, 175; Lopes 277; Machado 1562; Braga 1192.
Elvyr', a capa velha dest' aqui
que ti vendess' un judeu corretor,
e ficou contig' outra muy peyor,
Elvyr', a capa velha que t' eu vi;
ca queres sempre por dinheirus dar 5
a melhor capa, e queres leixar
a capa velha, Elvyra, pera ti.
Por que te fic', assy Deus ti pardon,
a capa velh', Elvyra, que trager
non quer nulh' ome mays, dás a vender 10
melhor capa velha d' outra sazon.
Elvyra, nunc' a ti capa darán
ca ficas, d' estas capas que ti dan,
con as mays husadas no cabeçon.
Da capa velh', Elvyra, mi pesou, 15
por que non é já pera cas del-rey
a capa velh', Elvyra, que eu sey
muytus anos que contigo ficou
ca, pera corte, sey que non val ren
a capa velh', Elvyra, que já ten 20
pouco cabelo, tan muyto ss' usou.
![]() ![]() |
![]() |
pedramigo[1] E luyra capa[2] velha destaqui Q(ue) ti vendessiun Judeu Corretor e ficou Contig outra muy peyor Eluyra capa uelha q(ue) ten vi Ca q(ue)res se(n)pre [3]por dinheirsdar A melhor capa e q(ue)res leixar A capa velha[4] el vyra p(er)ati Por q(ue) te ficassy d(eu)s ti pardon A capa uelhel vyra d(ue) trager No(n) q(ue)r mulhome mays das aue(n)der Melhor capa velha dout(ra) sazo(n) El uyra nu(n)cati capa dara(n) Ca ficas destas capas q(ue) ti da(n) |
![]() |
Co(n) as mays husadas no cobeço(n) Ca capa uelbeluyra mi persou Por q(ue) non eia p(er)a cas del Rey A capa velbheluyra q(ue) eu sey Muytusa q(ue) contigo ficou Ca pa corte sey q(ue) no(n) ual re(n) A capa velheluyra q(ue) ia te(n) Pouco cabelo ta muytossuson |
![]() |
![]() |
PEDRAMIGO Eluyra capa uelha destaqui queti uendessun iudeu corretor eficou contig outra mui peyor eluyra capa uelha que teu ui caqueres senpre por dinheyros daria melhor capa eq(ue)res leixar a capa uelha eluyra p(er)ati Por q(ue)te ficassy d(eu)s ti perdon Ca capa uelheuyra mi pesou [1] Segno grafico: è un segno diacritico?
|
116,35
Mss.: B 1659, V 1193.
Cantiga de meestria; quattro coblas doblas di sette versi.
Schema metrico: a8 b8 b8 a8 c8 c8 a8 (161:268).
Edizioni: Marroni 24; Lapa 311; Lopes 278; Machado 1563; Braga 1193.
Hun bispo diz aqui, por sy,
que é de Conca, mays ben sey,
de mi, que bispo non achey
de Conca, des que eu naci,
que d' alá fosse natural; 5
mays d' aqueste mi venha mal
se nunca tan sen conca vi.
E nunca tal mentira oy,
qual el diss' aqui, ant' el-Rey,
ca sse meteu por qual direy: 10
por bispo de Conca logu' i.
E dixi-lh' eu logu' enton al:
"Hu est' essa conca bispal
de que vós falades assy?
E po-lo bispo aver sabor 15
grande de Conca e non a aver,
non lh' o queremus nós saber,
ca disse o vesitador:
que bispo per nenhun logar
non pode por de Conca andar 20
bispo que de Conca non for.
Vedes que bisp' e que senhor,
que vus cuyda a fazer creer
que é de Conca, mays saber
podedes que é chufador 25
per min, que o fuy asseytar
per hun telhad' e non vi dar
ant' el conca nen talhador.
116,36
Mss.: B 1214, V 819.
Cantiga de refran; tre coblas singulars di sei versi.
Schema metrico: a7' b7 a7' b7 C7 C7 (99:63).
Edizioni: Marroni 12; Amigo 336; Cohen, p. 447; Machado 1162; Braga 819; Alvar/Beltrán, Antología, 71; Pena, Lit. Galega, II, 53; Álvarez Blázquez, Escolma, p. 218.
Hun cantar novo d' amigo
querrey agora aprender
que fez ora meu amigo
e cuydo logu' entender,
no cantar que diz que fez 5
por mi, se o por mi fez.
Hun cantar d' amig' á feyto
e sse mh' o disser alguen
dereyto, como é feito,
cuyd' eu entender mui ben 10
no cantar que diz que fez
por mi, se o por mi fez.
O cantar este mui dito,
pero que o eu non sey,
mays, poys m' o ouveren dito, 15
cuyd' eu que entenderey
no cantar que diz que fez
por mi, se o por mi fez.
116,37
Ms.: V 1201.
Cantiga de meestria; tre coblas, di cui le prime due doblas e la terza singulars (c I, II = b III), di sei versi.
Schema metrico: I,II: a10 b10 a10 c10 a10 c10 (118:1);
III: a10 b10 a10 c10 b10 c10 (121:2).
Edizioni: Marroni 32; Lapa 319; Lopes 286; Machado 1689; Braga 1201; Torres, Poesia trovadoresca, p. 470; Deluy, Troubadours, pp. 226-227.
Hun cavaleyro, fi' de clerigon,
que non á en sa terra nulha ren,
por quant' está con seu senhor mui ben,
por tanto se non quer já conhocer
a quen sab' onde ven e onde non, 5
e leixa-vus en gram conta põer.
E poys xe vus en tan gram cunta pon
por que é tan oco, lhi non conven
contar quen sabe ond' est' e onde non
o seu barnagen e todo seu poder 10
e faz creent' a quantus aqui son
que val mui mays que non dev' a valer.
El sse quer muyt' a seu poder onrrar,
ca se quer por mays fidalgo meter
de quantus á en tod' aquel logar 15
hu seu padre ben a missa cantou,
e non quer já por parent' acolher
hun seu sobrinho que aqui chegou.
116,11
Mss.: B 1664, V 1198.
Cantiga de refran (intercalar); tre coblas singulars di sette versi.
Schema metrico: A10' b10 b10 A10' c10 c10 A10' (161:162).
Edizioni: Marroni 29; Lapa 316; Randgl. VII, p. 684; Lopes 283; Jensen, Medieval, pp. 274-275, 550-551; Braga 1198; Machado 1568; Pena, Lit. Galega, II, 111; Álvarez Blázquez, Escolma, p. 218; Alvar/Beltrán, Antología, 72.
Joham Baveca e Pero d' Anbrõa
começaron de fazer sa tençon,
e sayron-sse logo da razon
Joan Baveca e Pero d' Anbrõa
e, por que x' a non souberon seguyr, 5
nunca quedaron poys en departir
Joham Baveca e Pero d' Anbrõa.
Joham Baveca e Pero d' Anbrõa
ar foron outra razon começar,
sobre que ouverom de pelejar 10
Joam Baveca e Pero d' Anbrõa:
sobre la terra de Iherusalen
que dizian que sabian mui ben
Joham Baveca e Pero d' Anbrõa.
Joham Baveca e Pero d' Anbrõa 15
ar departiron logo no Gram Can;
e pelejaron sobr' esto, de pran,
Joam Baveca e Pero d' Anbrõa
dizend': "Ora veeremus quis qual é".
E leixei eu assy, per bõa fe, 20
Joham Baveca e Pero d' Anbrõa
116,2
Ms.: V 1202.
Cantiga de meestria; quattro coblas doblas (rima c singulars) di sette versi cui segue una fiinda di tre vv. modellata su terza e quarta strofe.
Schema metrico: a8 b8 a8 b8 c8 c8 a8 (100:52).
Fiinda: d8 d8 a8.
Edizioni: Marroni 33; Tavani, Lourenço, p. 144; Lapa 320; Lopes 287; Braga 1202; Machado 1690; Pena, Lit. Galega, II, 112.
Lourenço non mi quer creer,
pero que o consselho ben
do que el non sabe fazer;
e pero se mi creess' ém,
de tres cousas que ben direy, 5
podi per hy con el-rey
e con outrus ben guarecer.
E quero-lh' eu logo dizer
hũa 'ntr' as cousas que el ten
que sabe melhor, e saber 10
podedes que non sabe ren
trobar, ca trobador non á
eno mundo, nen averá,
a que ss' el quera conhocer.
E ben com' el faz do trobar 15
assy virá se vẽhess' y;
pero se eu con el cantar
e Pero Bodin' outrossy
e quantus cantadores son
por todus diz ele ca non 20
lhis quer end' avantada dar.
Aynda de seu citolar
vus direy eu quanto lh' oy:
diz que o non poden passar
todus quantus andan aqui; 25
e por esto lhi consselh' eu
que leix' esto que non é seu,
en que lhi van todus travar.
E eu que lh' o conselho dou
que leix' est' a que sse filhou, 30
diz que ando po-l' enganar.
116,14
Mss.: B 1663, V 1197.
Cantiga de meestria; quattro coblas doblas di sette versi.
Schema metrico: a10' b10 a10' b10 c10 c10 a10' (100:28).
Edizioni: Marroni 28; Lapa 315; Randgl. VII, pp. 557-558 e 674-675; Lopes 282; Machado 1567; Braga 1197.
Maria Balteyra que se queria
hir já d' aqui, vẽo-me preguntar
se sabia já-quê d' aguyraria,
ca non podia mays aqui andar.
E dixi-lh' eu logu' enton: "Quant' én sey, 5
Maria Pérez, eu vo-lo direy".
E diss' ela logu' i que mh' o gracia.
E dix' eu: "Poys vós hydes vossa vya,
a quen leixades o voss' escolar
ou vosso filh' e vossa companhia?" 10
Diss' ela: "Por én vus mand' eu catar
que vejades, nus aguyrus que ey,
como poss' yr; e mays vus én direi:
a menus d' esto, sol non moverya".
E dixi-lh' eu: "Cada que vus deitades, 15
que esturnudus soedes d' aver?"
E diss' ela: "Dous ey, ben ho sabhades,
e hun ey quando quero mover,
mays este non sey eu ben departir".
E dix' eu: "Con dous ben poderíades hir, 20
mays hun manda sol que non movades".
E dixi-lh' eu: "Poys aguyro catades,
das aves vus ar conven a saber
vós que tan longa carreira filhades".
Diss' ela: "Esso vus quer' eu dizer: 25
ey ferivelha senpr' ao sayr".
E dixi-lh' eu: "Ben podedes vós hir
con ferivelha, mays nunca tornades".
116,15
Ms.: V 1199.
Cantiga de meestria; tre coblas singulars di sette versi.
Schema metrico: a10' b10 b10 a10' c10 c10 b10 (163:24).
Edizioni: Marroni 30; Lapa 317; Rangl. VII, pp. 684-685; Lopes 284; Braga 1199; Machado 1687; Fonseca, Escárnio, 33.
Marinha Mejouchi, Pero d' Anbrõa
diz el que tu o fuisti pregoar
que nunca foy na terra d' Ultramar;
mays non fezisti come molher bõa,
ca, Marinha Mejouchi, sy é sy, 5
Pero d' Anbrõa sey eu ca foy lhy;
mais quesiste-lh' y tu mal assacar.
Marinha Mejouchi, sen nulha falha
Pero d' Anbrõa en * * * *
filhou a cruz pera Iherusalen; 10
e, depoys d' aquesto, se Deus mi valha,
Marinha Mejouchi, come romeu
que ven cansado, atal o vi end' eu
tornar; e dizes que non tornou én!
Marinha Mejouchi, muytas vegadas 15
Pero d' Anbrõa achou * * mal,
mays se te colhe en logar atal
com' andas tu assy pelas pousadas,
Marinha Mejouchi, á mui gram sazon,
Pero d' Anbrõa, se t' achar enton, 20
gram med' ey que ti querrá fazer mal.
116,13
Ms.: V 1205.
Frammento; una cobla di sette versi.
Schema metrico: a10' b10 a10' b10 c10 c10 a10' (100:27).
Edizioni: Marroni 36*; Lapa 323; Lopes 290; Braga 1205; Machado 1693; Varnhagen, Cancioneirinho, 43.
*Integrata nel v. 3 con la proposta avanzata in nota da Marroni stessa: «Il Lapa tenta, senza riuscirci, di ristabilire la misura del verso mediante: fosse o. Si potrebbe completare l'integrazione: foss[e pol-]o arcediano».
Mayor Garcia vi tan pobr' ogano,
que nunca tan pobr' outra molher vi,
que se non fosse pol-o arcediano,
non avya que deytar sobre ssy;
ar cobrou poys sobr' ela o dayam 5
e, per aquelo que lh' antr' anbus dam,
and' ela toda coberta de pano.
116,17
Mss.: B 1096, V 687.
Cantiga de refran; tre coblas singulars di sei versi cui segue una fiinda di due vv.
Schema metrico: a10 b10 b10 a10 C10 C10 (160:194).
Fiinda: c10 c10.
Edizioni: Arias, Antoloxía, 172; Amor 234; Marroni 3; Braga 687; Machado 1029.
Meu senhor Deus, pois me tan muit' amar
fezestes, quan muit' amo, ũa molher,
rogue-vos outren quanto xi quiser,
ca vos non quer' eu máis d' esto rogar,
meu senhor Deus, se vos en prazer for: 5
que mi a façades aver por senhor.
Esta dona que mi faz muito mal
porque non quis nen quer que seja seu,
non m' é senhor, mais gran coita mi deu,
e por esto vos rogu', e non por al, 10
meu senhor Deus, se vos en prazer for:
que mi a façades aver por senhor.
Tal ben lhi quero no meu coraçon,
que vos non rogarei por outro ben
que mi façades, nen por outra ren; 15
mais por tanto vos rogu', e por al non,
meu senhor Deus, se vos en prazer for:
que mi a façades aver por senhor.
Ca sei que non é tan forços' Amor,
que me mate se m' achar con senhor. 20
116,16
Mss.: B 1595, V 1127.
Cantiga de meestria (frammento); tre coblas doblas* (della III superstiti solo v. 1 e parte del v. 2; rima c singulars) di sette versi.
Schema metrico: a10' b10 a10' b10 c10' c10' a10' (100:40).
Edizioni: Marroni 22; Lapa 309; Lopes 276; Braga 1127; Machado 1497.
* Il RM (100:40) riporta due coblas unissonans: Tavani infatti, pur annotandone la presenza, non prende in considerazione il v. 1 della terza strofe, la cui rima in ia diverge dalla rima a di I, II.
Meus amigos, tan desaventurado
me fez Deus, que non sey oje eu quem
fose no mund' en peor ponto nado,
poys unha dona fez querer gran ben,
fea e velha nunca eu vi tanto; 5
e esta dona puta é já quanto
por qu' eu moyro, amigos, mal pecado!
Esta dona * de pran á jurado,
meus amigus, por que perc' o meu sem,
que jasca senpre quand' ouver guisado 10
ela con outr' e non dê por min rem;
e con tod' aquesto, se Deus mi valha,
jasqu' eu morendo d' amor e sem falha
po-lo seu rostro velh' e enrrugado.
E d' esta dona moyto bem diria 15
se mi val ...
...
116,18
Mss.: B 1211, V 816.
Cantiga de refran; quattro coblas singulars di sei versi.
Schema metrico: a7' b7' b7' a7' C7' C7' (160:461).
Edizioni: Marroni 10; Amigo 334; Cohen, p. 444; Arias, Antoloxía, 173; Machado 1159; Braga 816; Crestomatia, pp. 233-234; Oliveira/Machado, p. 94; Deluy, Troubadours, pp. 129-130; Pena, Manual, 8; id., Lit. Galega, II, 52; Álvarez Blázquez, Escolma, pp. 216-217; Cidade, Poesia medieval, pp. 59-60.
Moir', amiga, desejando
meu amigu', e vós no vosso
mi falades, e non posso
estar sempr' en esto falando;
mays queredes falar migo? 5
Falemus no meu amigo.
Queredes que todavya
eno voss' amigo fale
vosqu', e se non que me cale,
e non poss' eu cada dia; 10
mays queredes falar migo?
Falemus no meu amigo.
Amiga, sempre queredes
que fale vosqu' e falades
non voss' amigu' e cuydades 15
que poss' eu; non o cuydedes;
mays queredes falar migo?
Falemus no meu amigo.
Non avedes d' al coydado:
sol que eu vosco ben diga 20
do voss' amigu' e, amiga,
non poss' eu nen é guisado;
mays queredes falar migo?
Falemus non meu amigo.
116,19
Mss.: B 1593, V 1125.
Cantiga de meestria; tre coblas singulars di sette versi cui segue una fiinda di tre vv. modellata sulla terza strofe.
Schema metrico: a10' b10 b10 a10' c10 c10 a10' (161:163).
Fiinda: c10 c10 a10'.
Edizioni: Arias, Antoloxía, 174; Lapa 307; Marroni 20; Lopes 274; Machado 1495; Braga 1125.
Moytos s' enfingem que han guaanhado
doas das donas a que amor ham
e tragen cintas que lhis elas dam;
mais a mim vay moy peor, mal pecado,
con Sancha Díaz, que senpre quix ben, 5
ca jur' a Deus que nunca mi deu ren
se non huun peyd', o qual foy sen seu grado.
Ca, se per seu grado fos', al seerya;
mais d' aquesto nunca m' enfyngirey,
ca eu verdadeyramente o ssey 10
que per seu grado nunca mh' o daria;
mays, u estava coydando en al,
deu-m' hun gran peydo e foy-lh' y depoys mal,
hu ss' acordou que mh' o dado avya.
Coydando eu que melhor se nenbrasse 15
ela de min, por quanto a servi,
por aquesto nunca lhi ren pedy
des y, en tal que se min non queyxasse;
e ffalando-lh' eu en otra raçon,
deu-m' hun gran peyd' e deu-mh' o en tal som, 20
como quer s' ende moy mal log' achasse.
E, poys ela de tan refece dom
se peendeu, ben tenho eu que non
mi des' outro de que m' eu mays pagasse.
116,20
Mss.: B 1594, V 1126.
Cantiga de meestria; tre coblas unissonans (rima c singulars) di sette versi cui segue una fiinda di un solo verso.
Schema metrico: a10' b10 b10 a10' c10 c10 a10' (161:164).
Fiinda: a10'.
Edizioni: Marroni 21; Lapa 308; Lopes 275; Machado 1496; Braga 1126; Torres, Poesia trovadoresca, p. 469.
Non sey no mundo outro omen tan coytado
com' og' eu vivo, de quantos eu sey,
e, meus amigos, por Deus, que farey
eu sen conselho, desaconselhado?
Ca mha senhor non me quer fazer ben 5
se non por algo; eu non lhy dou rem,
nen poss' aver que lhy dê, mal pecado!
E, meus amigos, mal dia foy nado,
pois esta dona senpre tant' amey,
des que a vi, quanto vus eu direy: 10
quant' eu mays púdi; non ey d' ela grado,
e diz que senpre me terrá en vil
ata que barate huun maravidil,
e mays d' un soldo non ey baratado.
E vej' aqui outros, eu desenparado, 15
que an seu ben, que sempr' eu desegey,
por senhos soldus, e gran pessar ey,
por quanto dizen que é mal mercado;
ca se eu podesse mercar asy
con esta dona, que eu por meu mal vi, 20
logo eu seeria guarid' e cobrado
de quant' afam por ela ey levado.
81,13 : 116,21*
Mss.: B 794 = 1212, V 378 = 817.
Cantiga de refran; tre coblas singulars di sei versi cui segue una fiinda** di due vv.
Schema metrico: a10 b10 b10 a10 C10 C10 (160:152)***.
Fiinda: c10 c10.
Edizioni: Cohen, p. 262, 445; Amigo 207; Machado 739; Braga 378; Torres, Poesia trovadoresca, p. 498; Alvar/Beltrán, Antología, 110.
*Doppia attribuzione. La cantiga, con alcune varianti, compare sia in B 794, V 378 attribuita a Johan Vasquiz de Talaveyra, sia in B 1212, V 817 attribuita a Pedro Amigo de Sevilha, e l'anomalia si ripete nella Tavola Colocciana. Marroni, editore di Pedro Amigo, constatando la miglior qualità della redazione tramandata da B 794, V 378, ritiene il testo tràdito da B 1212, V 817 una «trascrizione a memoria di una poesia ascoltata», e assegna pertanto la lirica a Talaveyra (cfr. Marroni 1968, pp. 192-194).
** Assente nella redazione attr. a Pedro Amigo de Sevilha.
*** Identificativo riferito alla redazione attr. a Johan Vasquiz de Talaveyra. Quello riferito alla redazione attr. a Pedro Amigo è 160:194bis.
O meu amigo, que mi gran ben quer,
punha sempr', amiga, de me veer
e punh' eu logo de lhi ben fazer,
mais vedes que ventura de molher:
quando lh' eu poderia fazer ben, 5
el non ven i, e u non poss' eu, ven
E non fica per mi, per bõa fe,
d' aver meu ben e de lho guisar eu,
non sei se x' é meu pecado, se seu,
mais mha ventura tal foi e tal é: 10
quando lh' eu poderia fazer ben,
el non ven i, e u non poss' eu, ven
E, per bõa fe, non fica per mi,
quant' eu poss', amiga, de lho guisar
nen per el sempre de mho demandar, 15
mais a ventura nolo part' assi;
quando lh' eu poderia fazer ben,
el non ven i, e u non poss' eu, ven
E tal ventura era pera quen
non quer amigo nen dá por el ren 20
116,22
Mss.: B 1216, V 821.
Cantiga de meestria; quattro coblas doblas (rima c singulars) di sei versi cui seguono due fiindas di due vv. ciascuna.
Schema metrico: a10 b10 a10 b10 c10 c10 (99:25).
I fiinda: d10 d10.
II fiinda: e10 e10.
Edizioni: Marroni 14; Amigo 338; Cohen, pp. 449-450; Braga 821; Machado 1164; Cidade, Poesia medieval, pp. 69-70.
"Par Deus, amiga, podedes saber
como podesse mandad' envyar
a meu amigo que non á poder
de falar migu' e morr' én con pesar?
E ben vus digo, se el morr' assy, 5
que non viverey ....... des aly.
Amiga sey ben que non pod' aver
meu amig' arte de migo falar
e ouv' eu art' e figi-lhe fazer
por outra dona hun mui bon cantar 10
e, poys por aquela dona trobou,
cada que quis sempre migo falou.
O meu amigo non é trobador,
pero tan grand' é o ben que m' el quer
que filhará outr' a entendedor 15
e trobará poys que lh' o eu disser,
mays, amiga, per quen o saberá
que lh' o eu mando, ou quen lh' o dirá?"
"Eu, amiga, o farey sabedor
que, tanto que el hun cantar fezer 20
por outra dona e poys por seu for,
que falará vosco quando quiser,
mays á mester de lh' o fazer el ben
creent' e vós non o ceardes én".
"Amiga, per ceos e quant' eu ey 25
de mal, mays nunca o já cearey".
"Mester vus é, ca vo-lo entenderán
se o ceardes, e guardar-vus-am".
116,23
Ms.: V 1204.
Cantiga de refran; tre coblas singulars di sette versi.
Schema metrico: a6' b6' a6' b6' c13' c13' C13' (103:3).
Edizioni: Marroni 35; Lapa 322; Lopes 289; Braga 1204; Machado 1692.
Pediu oj' un ric' ome,
de que eu ey queixume,
candeas a hun seu home,
e deu-lh' o home lume;
e poys que foy o lume ficado no esteo, 5
diss' assy Pedro Garcia, segun o que eu creo
que al est' a candea, e al est' o candeo.
El candeas e vino
pediu ao serão,
e log' un seu menino 10
troux' o lume na mão,
e foy log' a dereyto fica-lo no esteo
e disse Pedro Garcia, colguen-me d' un baraceo,
que al est' a candea, e al est' o candeo.
El candeas pedia 15
e logo mantenente,
assy com' el queria,
foy-lh' o lume presente,
e per logo ficado ben aly no esteo
e disse Pedro Garcia, ou eu nada non creo, 20
que al est' a candea, e al est' o candeo.
64,22 (116,25)
Mss: B 1221, V 826*.
Cantiga de meestria; sei coblas doblas di otto versi cui seguono due fiindas, ciascuna di quattro vv., modellate su V e VI strofe.
Schema metrico: a10 b10 b10 a10 c10 c10 a10 a10 (162:1).
2 fiindas: c10 c10 a10 a10.
Edizioni: Arias, Antoloxía, 88; Zilli 8; CA II, p. 665 (solamente parte della I strofe); Lopes 161; Lapa 196; Marroni, pp. 279-284; Machado 1169; Braga 826 (attrib. a Pedr' Eanes Solaz); Jensen, Medieval, pp. 384-387, 605-608; Alvar/Beltrán, Antología, 68.
*Preceduto in V da una rubrica che attribuisce erroneamente la lirica a «Pedren Solaz».
- Pedr' Amigo, quer' ora ũa ren
saber de vós, se o saber poder:
do rafeç' ome que vai ben querer
mui boa dona, de que nunca ben
atende ja, e o bõo, que quer 5
outrossi ben mui rafece molher,
pero que lh' esta queira fazer ben,
¿qual destes ambos é de peor sén?
- Johan Baveca, tod' ome se ten
con mui bon om', e quero-m' eu teer 10
logo con el; mais por sen conhocer
vos tenh' ora, que non sabedes quen
á peor sén; e pois vo-l' eu disser,
vós vos terredes con qual m' eu tever;
e que sabedes vós que sei eu qu' én 15
o rafeç' ome é de peior sén.
- Pedr' Amigo, des aqui é tençon,
ca me non quer' eu convosc' outorgar;
o rafeç' ome a que Deus quer dar
entendiment', en algũa sazon, 20
de querer ben a mui bõa senhor,
este non cuida fazer o peor;
e quen molher rafeç' a gran sazon
quer ben, non pode fazer se mal non.
- Johan Baveca, fóra da razon 25
sodes, que m' ante fostes preguntar;
ca mui bon home nunca pod' errar
de fazer ben, assi Deus me perdon,
e o rafeç' ome que vai seu amor
empregar u desasperado for, 30
este faz mal, assi Deus me perdon,
e est' é sandeo e estoutro non.
- Pedr' Amigo, rafeç' ome non vi
perder por mui bõa dona servir,
mais vi-lh' o sempre loar e gracir; 35
e o mui bon home, pois ten cabo si
molher rafeç' e se non paga d' al,
e, pois el entende o ben e o mal,
e, por esto, non a quita de si,
quanto é melhor tant' erra máis i. 40
- Johan Baveca, des quand' eu naci
esto vi sempr' e oí departir
do mui bon home: de lh' a ben saír
sempre o que faz; mais creede per mi,
do rafeç' ome que sa comunal 45
non quer servir, e serve senhor tal
por que o tenhan por leve, por mi,
quant' ela é melhor, tant' erra mais i.
- Pedr' Amigo, esso nada non val,
ca o que ouro serve e non al, 50
o avarento semelha des i;
e parta-s' esta tençon per aquí.
- Johan Baveca, non tenho por mal
de se partir, pois ouro serv' atal
que nunca pode valer máis per i; 55
e julguen-nos da tençon per aqui.
154,8 (116,24)
Ms.: B 1509.
Cantiga de meestria; quattro coblas doblas di sette versi cui seguono due fiindas, ciascuna di tre vv., modellate su terza e quarta strofe.
Schema metrico: a10 b10 b10 a10 c10 c10 a10 (161:103).
2 fiindas: d10 d10 a10.
Edizioni: Majorano 13; Lopes 401; Lapa 428; Randgl. VII, pp. 559 e 677-678; Jensen, Medieval, pp. 388-391, 609-611; Arias, Antoloxía, 229; Molteni 382; Machado 1421; Fonseca, Escárnio, 31; Deluy, Troubadours, pp. 241-242.
- Pedr' Amigo, quero de vós saber
hunha cousa que vus ora direy,
e venho-vus preguntar, porque sey
que saberedes recado dizer,
de Balteyra que vej' aqui andar 5
e vejo-lhi muytus escomungar.
Dizede: quen lhi deu end' o poder?
- Vaasco Perez, quant' eu aprender
pudi d' esto, ben vo-lo contarey:
este poder ante tenpo del-Rey 10
Don Fernando ja lhi viron aver,
mays non avia poder de soltar;
mays foy poys hun patriarcha buscar,
fi-d' Escallola, que lh' o fez fazer.
- Pedr' Amigo, sey-m' eu esto mui ben 15
que Balteyra nunca home soltou,
e vi-lh' eu muytus que escomungou,
que lhi peytaron grand' algo poren
que os soltass' e direy-vus eu al:
fi-d' Escallola non á poder tal 20
perque solt' ergo seus presus, que ten.
- Vaasco Perez, ben de Meca ven
este poder; e, poy-lo outorgou
o patriarcha, des y mal levou
sobre ssy quanto sse fez en Jaén 25
e en Eixares, hu sse fez muyto mal;
e poren met' en escomunhon qual
xi quer meter e qual quer saca én.
- Pedr' Amigo, esto vus non creo eu:
que o poder que Deus en Roma deu, 30
que o Balteira tal de Meca ten.
- Vaasco Perez, á-x' en Meca seu
poder, e o que Deus en Roma deu,
diz Balteyra que todo non é ren.
116,26
Ms.: V 1203.
Cantiga de meestria; tre coblas doblas (rima c singulars) di sette versi.
Schema metrico: a10' b10' b10' a10' c10 c10 a10' (161:202).
Edizioni: Marroni 34; Lapa 321; Lopes 288; Randgl. VII, p. 675; Braga 1203; Machado 1691.
Pero Ordónhez, torp' e desenbrado
vej' eu hun home que ven da fronteyra
e pregunta por Maria Balteyra.
Per' Ordónhez, e semelha guysado
d' aquest' ome que tal pregunta faz, 5
Per' Ordónhez, de semelhar rapaz
ou algun home de pouco recado?
Pero Ordónhez, torp' e enganado
mi semelha e fora da craveyra
quen pregunta por hũa soldadeyra 10
e non pregunta por al mays guisado;
e, Per' Ordónhez, mui chẽo de mal
mi semelha e torp' est' om' atal,
Pero Ordónhez, que m' á preguntado.
E, Per' Ordónhez, non preguntaria 15
por esto se algũa ren valesse
aquest' omen e se o ben conhocesse;
Per' Ordónhez, fez mui gran bavequia
aquest' ome que tal pregunta fez;
Per' Ordónhez, se foss' algũa vez, 20
per-torp' e fora dereyto seria.
116,27
Mss.: B 1662, V 1196.
Cantiga de meestria; tre coblas singulars di sette versi.
Schema metrico: a10' b10' b10' a10' c10' c10' a10' (161:210).
Edizioni: Marroni 27; Lapa 314; Randgl. VII, pp. 673-674; Lopes 281; Machado 1566; Braga 1196.
Pero d' Anbroa, tal senhor avedes,
que non sey quen se d' ela non pagasse,
... asse
e ajudey-vus eu, como sabedes,
escontra ela mui de bõa mente; 5
e diss' ela: "Fazede-me-lh' en mente;
ainda oje vós migo jaredes
por seu amor, ca x' anda tan coytado
que, se vós oje migo non jouverdes,
será sandeu, e, se o non fezerdes, 10
non sse terrá de vós por ajudado;
mays enmentade-me-lhi hũa vegada
e marrey eu vosqu' en vossa pousada,
e o cativo perderá cuydado.
E, já que lhi vós amor demonstrades, 15
semelh' ora que lhi sodes amigo:
jazede logo aquesta noyte migo
e des y, poys, cras, hu quer que o vejades,
dizede-lhi que comigo albergastes
por seu amor, e que me lh' enmentastes, 20
e non tenha que o pouc' ajudades".
116,28
Mss.: B 1213, V 818.
Cantiga de meestria; tre coblas singulars di sei versi cui segue una fiinda di due vv. modellata sulla terza strofe.
Schema metrico: a10 b10 b10 c10 a10 c10 (183:7).
Fiinda: a10 c10.
Edizioni: Cohen, p. 446; Amigo 335; Marroni 11; Machado 1161; Braga 818.
Por meu amig', amiga, preguntar
vos quer' eu ora, ca se foi daqui
mui meu sanhud' e nunca o ar vi;
se sabe ja ca mi quer outro ben,
par Deus, amiga, sabed' o pesar 5
que oj' el á non é per outra ren
Amiga, pesa mi de coraçon
por que o sabe, ca de o perder
ei mui gran med', e ide lhi dizer
que lhi non pes, ca nunca lh' én verrá 10
mal; e pois el souber esta razon,
sei eu que log' aqui migo será
E dizede lhi ca poder non ei
de me partir, se me gran ben quiser,
que mho non queira, ca non sei molher 15
que se dele possa partir per al,
se non per esto que m' end' eu farei:
non fazer ren que mi tenhan por mal
E pois veer meu amigo, ben sei
que nunca pode per mi saber al 20
116,29
Mss.: B 1098, V 689.
Cantiga de meestria; sei coblas doblas di sei versi.
Schema metrico: a10' b10 a10' b10 b10 a10' (79:12).
Edizioni: Marroni 5; Amigo 330; Cohen, pp. 455-456; Jensen, Medieval, pp. 268-271, 546-548; Braga 689; Machado 1031; Crestomatia, pp. 234-235; Ferreira, Antol. lit., pp 108-109; Alvar/Beltrán, Antología, 69; Gonçalves/Ramos, A lírica, 56; Torres, Poesia trovadoresca, pp. 466-467; Dobarro et alii, Literatura, 19; Pena, Manual, 53; id., Lit. Galega, II, 140; Álvarez Blázquez, Escolma, p. 217; Spina, Lírica, pp. 324-326; Tavares, Textos medievais, pp. 53-55.
Quand' eu hun dia fuy en Compostela
en romaria, vi hunha pastor
que, poys fuy nado, nunca vi tan bela,
nen vi outra que falasse milhor,
e demandey-lhe logo seu amor 5
e fiz por ela esta pastorela.
Dixi-lh' eu logo: "Fremosa poncela,
queredes vós min por entendedor,
que vos darey boas toucas d' Estela,
e boas cintas de Rrocamador, 10
e d' outras doas a vosso sabor,
e ffremoso pano pera gonela?"
E ela disse: "Eu non vos queria
por entendedor, ca nunca vos vi
se non agora, nen vus filharia 15
doas que sey que non som pera min,
pero cuyd' eu, sse as filhass' assy,
que tal á no mundo a que pesaria.
E, se vẽess' outra, que lhi diria,
sse me dizesse ca per vós perdi 20
meu amigu' e doas que me tragia?
Eu non sey rem que lhi dissess' aly;
se non foss' esto de que me tem' i,
non vos dig' ora que o non faria".
Dix' eu: "Pastor ssodes bem rrazõada, 25
e pero creede, se vos non pesar,
que non est' oj' outra no mundo nada,
se vós non sodes, que eu sábia amar,
e por aquesto vos venho rrogar
que eu seja voss' ome esta vegada". 30
E diss' ela, come bem ensinada:
"Por entendedor vos quero filhar
e, poys for a rromaria acabada,
aqui, d' u sõo natural, do Sar,
cuydo-m' eu, se me queredes levar, 35
ir-m' ei vosqu' e fico vossa pagada."
116,30
Mss.: B 1097, V 688.
Cantiga de meestria; quattro coblas unissonans (rima c singulars) di sei versi cui segue una fiinda di tre vv.
Schema metrico: a10' b10 b10 c10 c10 a10' (189:20).
Fiinda: d10 d10 a10'.
Edizioni: Marroni 4; Amor 235; Machado 1030; Braga 688.
Quand' eu vi a dona que non cuydava
nunca veer, logo me fez aly
mays ca mi fez, hu a primeyro vi,
tan muyto levar d' afam e de mal
que morrerey ..., hu non jaz al, 5
quand' eu, ante, mays ca todus levava.
E non morri, pero pus mi andava
mha morte, quant' á que eu conhoci
aquesta dona que agora vi;
que non visse! ca de guisa me ten 10
o seu amor já fora de meu sen
que lhi quito quanto lh' én demandava.
Ca hinda m' eu ant' a viver cuydava,
mays sey que non vyverei des aqui,
e non por al se non por que a vi; 15
aquesta vez que con ela faley,
que non falasse! poys por én perdei
tod' aquelo que ant' eu receava.
Ca sey mha morte que conmig' andava
... 20
se non ora poys esta dona vi,
e poys que m' eu d' aqueste mundo vou
pesa-mi que dirán: "Por que leixou
assy morrer que-na tan muyt' amava?".
E pesa-mi, por que perderá prez; 25
quanto Deus en aqueste mundo fez
que non era, erg' u ela mandava.
116,31
Mss.: B 1661, V 1195.
Cantiga de meestria; quattro coblas unissonans (rima c singulars) di sette versi cui segue una fiinda di tre vv. modellata sulla quarta strofe.
Schema metrico: a8 b8 a8 b8 c8 c8 a8 (100:53).
Fiinda: c8 c8 a8.
Edizioni: Marroni 26; Lapa 313; Randgl. VII, pp. 683-684; Lopes 280; Jensen, Medieval, pp. 272-273, 548-550; Machado 1565; Braga 1195; Fonseca, Escárnio, 34.
I,1 v.1 |
B V |
Quen mh’ora quisesse cruzar Quen mh’ora quysesse cruzar |
I,2 v.2 |
B V |
ben assy poderia hyr ben assy poderia hyr |
I,3 v.3 |
B V |
ben como foy a ultramar ben como foy a ultramar |
I,4 v.4 |
B V |
pero d’ambroa deus servyr pero d’anbroa deus servyr |
I,5 v.5 |
B V |
morar tanto quant’el morou morar tanto quant’el morou |
I,6 v.6 |
B V |
na melhor rua que achou na melhor rua que achou |
I,7 v.7 |
B V |
e dizer: venho d’ultramar e dizer: venho d’ultramar |
II,1 v.8 |
B V |
E tal vyla foy el buscar E tal vyla foy el buscar |
II,2 v.9 |
B V |
de que nunca quiso sayr de que nunca quiso sayr |
II,3 v.10 |
B V |
ata que pode ben osmar ata que pode ben osmar |
II,4 v.11 |
B V |
que podia hir e viir que podia hiir e viir |
II,5 v.12 |
B V |
outr’omen de Iherusalem outr’omen de iherusalem |
II,6 v.13 |
B V |
e poss’eu hir, se andar ben e poss’eu hir, se andar ben |
II,7 v.14 |
B V |
hu el foy tod’aquest’osmar hu el foy tad’aquest’osmar |
III,1 v.15 |
B V |
e poss’en monpirller morar e poss’en monpirller morar |
III,2 v.16 |
B V |
ben como el fez, por nos mentir ben como el fez, per nos mentir |
III,3 v.17 |
B V |
e, ante que cheg’ao mar d’ante que cheg’ao mar |
III,4 v.18 |
B V |
tornar me poss’e departir tornar me poss’e departir |
III,5 v.19 |
B V |
com’el de part’en como deus com’el depart’,en couro deus |
III,6 v.20 |
B V |
pres mort’en poder dus iudeos pres mort’en poder dus iudeus |
III,7 v.21 |
B V |
e enas tormentas do mar e enas tornentas do mar |
IV, 1 v. 22 |
B V |
E, se m’eu quiser enganar E, se m’eu quiser enganar |
IV, 2 v. 23 |
B V |
Deus, ben o poss’aqui onpri deus, ben o poss’aqui onpri |
IV, 3 v. 24 |
B V |
en burgos, ca, sse preguntar en burgos, ca ,sse preguntar |
IV, 4 v. 25 |
B V |
per novas, ben as posso oyr per novas, ben as posso oyr |
IV, 5 v. 26 |
B V |
tan ben come el en monpirller tan ben come el en monpirller |
IV, 6 v. 27 |
B V |
e diz’elas poys a quen quer e diz’ elas poys a que quer |
IV, 7 v. 28 |
B V |
que me por novas preguntar que me por novas preguntar |
F, 1 v. 29 |
B V |
E poys end’as novas souber E poys end’as novas souber |
F, 2 v. 30 |
B V |
tan ben poss’eu se mi quiser tan ben poss’eu se mi quiser |
F, 3 v. 31 |
B V |
come hun gran palmeyro chufar. come hun gran palmeyro chusar. |
Quen mh' ora quysesse cruzar,
ben assy poderia hyr
ben como foy a Ultramar
Pero d' Ambrõa Deus servyr,
morar tanto quant' el morou 5
na melhor rua que achou
e dizer: "- Venho d' Ultramar".
E tal vyla foy el buscar,
de que nunca quyso sayr,
atá que pôde ben osmar 10
que podia hir e vĩir
outr' ome de Iherusalen;
e poss' eu hir, se andar ben,
hu el foy tod' aquest' osmar,
e poss' en Monpirller morar, 15
ben come el fez, por nus mentir;
e, ante que cheg' ao mar,
tornar-me poss' e departir,
com' el depart', en como Deus
prês mort' en poder dus judeus, 20
e enas tormentas do mar.
E, se m' eu quiser enganar
Deus, ben o poss' aqui conprir
en Burgos, ca, sse preguntar
por novas, ben as posso oyr 25
tan ben come el en Monpirller
e dizê-las poys a quenquer
que me por novas preguntar.
E, poys end' as novas souber,
tan ben poss' eu, se mi quiser, 30
come hun gram palmeyro chufar.
Quen mi ora quisesse cruzar ben assi poderia ir ben como foi a Ultramar Pero d’Ambroa deus servir, morar tanto quant’el morou 5 na melhor rua que achou e dizer: “Venho d’Ultramar”. E tal vila foi el buscar, de que nunca quiso sair, atá que pode ben osmar, 10 que podia ir e vĩir outr’omen de Ierusalem e poss’eu ir, se andar ben, u el foi tod’aquest’osmar, e poss’en Monpirller morar, 15 ben como el fez, por nos mentir e, ante que cheg’ao mar, tornar me poss’e departir, com’el depart’en como Deus pres mort’en poder dos judeus 20 e enas tormentas do mar. E, se m’eu quiser enganar Deus, ben o poss’aqui <c>onpri<r> en Burgos, ca, se preguntar per novas, ben as posso oir 25 tan ben come el en Monpirller e diz’elas pois a quen quer que me por novas preguntar E pois end’as novas souber, tan ben poss’eu se mi quiser, 30 come un gran palmeiro chufar. |
I. Se ora qualcuno volesse farmi partire per la crociata, potrei andare tranquillamente così come Pero d’Ambroa fu a Ultramar per servire Dio, e resterò tanto quanto egli è stato nella miglior strada, che si possa incontrare e dirò: “Vengo da Ultramar”. II. E tale città andò a cercare dalla quale non è voluto più uscire, perché secondo i suoi calcoli un uomo avrebbe potuto viaggiare fino a Gerusalemme e tornare indietro: e io posso andare, se cammino bene, dove egli è andato a calcolare tutto questo. III. E posso alloggiare a Montpellier bene come egli fece, per ingannarci, e prima che vada al mare posso tornare e raccontare, come egli ha raccontato, in che modo Dio ha sofferto la morte in possesso degli ebrei e parlare dei tormenti del mare. IV. Se io avessi voluto ingannare Dio, ben posso farlo qui a Burgos, poiché se ti chiedessi notizie, potrei ascoltarle bene tanto come egli a Montpellier, e poi dirle a chiunque voglia chiedermi notizie. V. E una volta appreso le notizie tanto volentieri, io posso se mi piace passare come un grande pellegrino portatore di palme. |
I | I |
Que mhora q(ui)sesse cruzar Ben assypoderia hyr Ben como foy a ultramar Pero dambroa d(eu)s seruyr Morar tanto quantel morou Na melhor rua que achou E diz(er) venho deultramar |
Quen mh’ora quisesse cruzar ben assy poderia hyr ben como foy a ultramar pero d’ambroa deus servyr, morar tanto quant’el morou na melhor rua que achou e dizer: venho d’ultramar. |
II | II |
E tal uyla foy el buscar De q(ue) nu(n)ca q(ui)so sayr Ata q(ue) pode be(n) osmar, que podia hir e viir outrome(n) de iherusale(m) E posseu hir se andar be(n) hu el foy todaq(ue)stosmar |
E tal vyla foy el buscar, de que nunca quiso sayr, ata que pode ben osmar, que podia hir e viir outr’omen de Iherusalem e poss’eu hir, se andar ben, hu el foy tod’aquest’osmar, |
III | III |
E possen monpirller morar Ben como el fez p(or) nos me(n)tir E ante q(ue) cheg aomar Tornar me possede partir Comel de partenco mo d(eu)s P(re)s morte(n) poderdus E enas torme(n)tas domar |
e poss’en monpirller morar, ben como el fez, por nos mentir e, ante que cheg’ao mar, tornar me poss’e departir, com’el de part’en como deus pres mort’en poder dus e enas tormentas do mar. |
IV | IV |
Essemeu quix enganar D(eu)s be(n) o possaqui osp(i)r Enburgos casse p(re)guntar P(er) novas benas posso oyr Ta(n) be(n) come el en mo(n) pirller E dizelas poys a quen q(ue)r Q(ue) me por novas p(re)guntar |
E, se m’eu quiser enganar Deus, ben o poss’aqui onpir en burgos, ca, sse preguntar per novas, benas posso oyr tan ben come el en monpirller e diz’elas poys a quen quer que me por novas preguntar |
V | V |
E poys endas novas souber, Ta(n) be(n) posseu se mi q(ui)x Come hu(n) gra(n) palmeyro chufar. |
E poys end’as novas souber, tan ben poss’eu se mi quiser, come hun gran palmeyro chufar. |
![]() |
I | I |
Quenmhora quysesse cruzar, ben assy poderia hyr ben como foy a ultramar pero danbroa deus feruyr morar tanto quantel morou na melhor rua que achou e dizer venho dultramar |
Quen mh’ora quysesse cruzar, ben assy poderia hyr ben como foy a ultramar pero d’anbroa deus fervyr, morar tanto quant’el morou na melhor rua que achou e dizer: venho d’ultramar. |
II | II |
E tal uyla foy el buscar de q(ue) nunca q(ui)so sayr ata q(ue) pode ben osmar q(ue) podia hiir e viir outrome(n) de iherusale(m) e posseu hir se andar be(n) hu el foy tadaq(ue)stosmar |
E tal vyla foy el buscar, de que nunca quiso sayr, ata que pode ben osmar que podia hiir e viir outr’omen de iherusalem e poss’eu hir, se andar ben, hu el foy tad’aquest’osmar, |
III | III |
E possen monpirller morar ben como el fez p(er) nos me(n)tir e ante q(ue) chegaomar tornarme posse de partir comel de partencouro d(eu)s p(re)s morten poder dus iudeus e enas torne(n)tas domar |
e poss’en monpirller morar, ben como el fez, per nos mentir; e ante que cheg’ao mar, tornar me poss’e departir, com’el depart’,en couro deus pres mort’en poder dus iudeus, e enas tornentas do mar. |
IV | IV |
Essemeu q(ui)ser enganar d(eu)s be(n) o possaqui o(s)p(ri)r en burgos casse p(re)guntar p(er) novas benas posso oyr ta(n) be(n) come el en mo(n)pirller e dizelas poys aque q(ue)r q(ue)me por nouas p(re)guntar |
E, se m’eu quiser enganar deus, ben o poss’aqui onpri en burgos, ca ,sse preguntar per novas, ben as posso oyr tan ben come el en monpirller e diz’ elas poys a que quer que me por novas preguntar. |
V | V |
E poys endas nouas souber ta(n) be(n) posseu semi q(ui)ser come hu(n) gra(n) palmeyro chusar. |
E, poys end’as novas souber, tan ben poss’eu, se mi quiser, come hun gran palmeyro chusar. |
![]() |
![]() |
116,32
Ms.: V 1200.
Cantiga de meestria; due coblas singulars (rima a unissonans) di sette versi.
Schema metrico: a8 b8 b8 a8 c8 c8 a8 (161:267).
Edizioni: Marroni 31; Lapa 318; Lopes 285; Braga 1200; Machado 1688.
Quer' eu gram ben a mha senhor
po-lo seu mui bon parecer,
e, por que me non quer veer
pobre, lhi quer' eu já melhor;
ca diz que, mentr' eu alg' ouver, 5
que nunca já será molher
que mi queyra por én peyor.
Conselha-ma .... mha senhor,
como sse ouvess' a levar
de min algo, poys mh' o achar, 10
e diz-mh' o ela con sabor
que ouves' eu algo de meu,
ca diz que tant' é come seu,
poys que mh' á por entendedor.
116,33
Mss.: B 1094, V 685.
Cantiga de meestria; quattro coblas doblas di sette versi cui segue una fiinda di tre vv. modellata su terza e quarta strofe.
Schema metrico: a10' b10 b10 a10' c10' c10' a10' (161:186).
Fiinda: c10' c10' a10'.
Edizioni: Marroni 1; Amor 232; Braga 685; Machado 1027.
Sey ben que quantus eno mund' amaron
e amam, todo-lus provou Amor,
e fez a mi amar hunha senhor
de quantas donas eno mundo loaron
en todo bem, e des y muy coytado 5
me tev' Amor, poys que desenganado
fuy dus que aman e dus que amaron.
E des enton, por quantus se quitaron
d' amar, por én travou en min Amor,
ca provou min por leal amador, 10
e, po-lus outrus que ... o leixaron,
quer matar min por esto, mal pecado:
ca sabe já ca non será vingado
nunca d' aqueles que sse d' el quitaron.
E ssabor á de min, que por seu ando, 15
........, pero ca me tev' en poder
d' esta dona que mi fez ben querer,
e matar-mh' á por esto e non sey quando,
e prazer-m'-ia sse Amor achasse,
depus mha morte, quen con el ficasse, 20
com' eu fiquey, muyt' á que por seu ando.
E matar-m'-á por esto, desejando
ben d' esta dona, poys non á poder
sobre lus outrus de lhis mal fazer,
ca os outrus foron-xi-lh' alongando, 25
e pero sey d' Amor, se lhis monstrasse
aquesta dona, poys que mi matasse,
mata-los-hia, seu ben desejando.
E non ssey al per que ss' Amor vingasse,
nen per que nunca dereyto filhasse 30
dus que sse foron assi d' el quitando.
116,34
Mss.: B 1217, V 822.
Cantiga de meestria; quattro coblas singulars ( a II = b IV; b II = a IV) di sei versi cui segue una fiinda di tre vv. modellata sulla quarta strofe.
Schema metrico: I, III: a10 b10 b10 c10 a10 c10 (183:8);
II, IV: a10 a10 a10 b10 a10 b10 (13:23).
Fiinda: d10 d10 b10.
Edizioni: Marroni 15; Amigo 339; Cohen, pp. 451-452; Machado 1165; Braga 822; Cidade, Poesia medieval, pp. 54-55.
Sey eu, donas, que non quer tan gram ben
hom' outra dona com' a mi o meu
amigo quer, ca, por que lhi dix' eu:
"Non me veredes já mays des aqui",
desmayou logo ben ali por én, 5
e ouve logu' i a morrer por min.
Por que lhi dixi que nunca veher
me poderia, quis por én morrer,
e fuy alá e achey-o jazer
sen fala já, e ouv' én gram pesar, 10
e falei-lh' e ouve-mh' a conhocer,
e diss': "Ouvi hũa dona falar".
Dix' eu "Oystes?" já po-lo guarir,
e guareceu, may-la que vus disser
que ama tant' ome outra molher 15
mentir-vus-á, ca já x' o el provou
con quantas vyu e achou-as partir
todas d' amor, e assy as leixou.
E ben vus poss' eu en salvo jurar
que outr' ome vivo non sab' amar 20
dereitamente, ca, per me provar,
vẽheron outrus en min entender
se poderiam de mi gaanhar;
mays non poderon de mi ren aver.
Mays aquel que atan de coraçon 25
quer ben, par Deus, mal seria se non
o guarisse, poys por mi quis morrer.
Links:
[1] https://letteraturaeuropea.let.uniroma1.it/?q=laboratorio/amiga-muytamigus-son
[2] https://letteraturaeuropea.let.uniroma1.it/?q=laboratorio/edizioni-548
[3] https://letteraturaeuropea.let.uniroma1.it/?q=laboratorio/amiga-vistes-amigo
[4] https://letteraturaeuropea.let.uniroma1.it/?q=laboratorio/edizioni-549
[5] https://letteraturaeuropea.let.uniroma1.it/?q=laboratorio/amiga-vossamigo-vi-falar
[6] https://letteraturaeuropea.let.uniroma1.it/?q=laboratorio/edizioni-550
[7] https://letteraturaeuropea.let.uniroma1.it/?q=laboratorio/disseron-vus-meu-amigo
[8] https://letteraturaeuropea.let.uniroma1.it/?q=laboratorio/edizioni-552
[9] https://letteraturaeuropea.let.uniroma1.it/?q=laboratorio/dizede-madre-porque-me-metestes
[10] https://letteraturaeuropea.let.uniroma1.it/?q=laboratorio/edizioni-553
[11] https://letteraturaeuropea.let.uniroma1.it/?q=laboratorio/moir-amiga-desejando
[12] https://letteraturaeuropea.let.uniroma1.it/?q=laboratorio/edizioni-564
[13] https://letteraturaeuropea.let.uniroma1.it/?q=laboratorio/o-meu-amigo-que-mi-gran-ben-quer
[14] https://letteraturaeuropea.let.uniroma1.it/?q=laboratorio/edizioni-547
[15] https://letteraturaeuropea.let.uniroma1.it/?q=laboratorio/par-deus-amiga-podedes-saber
[16] https://letteraturaeuropea.let.uniroma1.it/?q=laboratorio/edizioni-567
[17] https://letteraturaeuropea.let.uniroma1.it/?q=laboratorio/por-meu-amig-amiga-preguntar
[18] https://letteraturaeuropea.let.uniroma1.it/?q=laboratorio/edizioni-571
[19] https://letteraturaeuropea.let.uniroma1.it/?q=laboratorio/sey-eu-donas-que-non-quer-tan-gran-ben
[20] https://letteraturaeuropea.let.uniroma1.it/?q=laboratorio/edizioni-577
[21] https://letteraturaeuropea.let.uniroma1.it/?q=laboratorio/hun-cantar-novo-damigo
[22] https://letteraturaeuropea.let.uniroma1.it/?q=laboratorio/edizioni-579
[23] https://letteraturaeuropea.let.uniroma1.it/?q=laboratorio/coytado-vyvo-mays-de-quantus-son
[24] https://letteraturaeuropea.let.uniroma1.it/?q=laboratorio/edizioni-551
[25] https://letteraturaeuropea.let.uniroma1.it/?q=laboratorio/meu-senhor-deus-poys-me-tan-muytamar
[26] https://letteraturaeuropea.let.uniroma1.it/?q=laboratorio/edizioni-563
[27] https://letteraturaeuropea.let.uniroma1.it/?q=laboratorio/quandeu-vi-dona-que-non-cuydava
[28] https://letteraturaeuropea.let.uniroma1.it/?q=laboratorio/edizioni-573
[29] https://letteraturaeuropea.let.uniroma1.it/?q=laboratorio/quereu-gram-ben-mha-senhor
[30] https://letteraturaeuropea.let.uniroma1.it/?q=laboratorio/edizioni-575
[31] https://letteraturaeuropea.let.uniroma1.it/?q=laboratorio/sey-ben-que-quantus-eno-mundamaron
[32] https://letteraturaeuropea.let.uniroma1.it/?q=laboratorio/edizioni-576
[33] https://letteraturaeuropea.let.uniroma1.it/?q=laboratorio/don-estevan-oy-por-v%C3%B3s-dizer
[34] https://letteraturaeuropea.let.uniroma1.it/?q=laboratorio/edizioni-554
[35] https://letteraturaeuropea.let.uniroma1.it/?q=laboratorio/don-fo%C3%A3o-en-gran-curdura
[36] https://letteraturaeuropea.let.uniroma1.it/?q=laboratorio/edizioni-555
[37] https://letteraturaeuropea.let.uniroma1.it/?q=laboratorio/elvir-capa-velha-destaqui
[38] https://letteraturaeuropea.let.uniroma1.it/?q=laboratorio/edizioni-556
[39] https://letteraturaeuropea.let.uniroma1.it/?q=laboratorio/tradizione-manoscritta-386
[40] https://letteraturaeuropea.let.uniroma1.it/?q=laboratorio/joham-baveca-e-pero-d-ambr%C3%B5a
[41] https://letteraturaeuropea.let.uniroma1.it/?q=laboratorio/edizioni-557
[42] https://letteraturaeuropea.let.uniroma1.it/?q=laboratorio/louren%C3%A7o-non-mi-quer-creer
[43] https://letteraturaeuropea.let.uniroma1.it/?q=laboratorio/edizioni-558
[44] https://letteraturaeuropea.let.uniroma1.it/?q=laboratorio/mayor-garcia-vi-tan-pobrogano
[45] https://letteraturaeuropea.let.uniroma1.it/?q=laboratorio/edizioni-559
[46] https://letteraturaeuropea.let.uniroma1.it/?q=laboratorio/maria-balteyra-que-se-queria
[47] https://letteraturaeuropea.let.uniroma1.it/?q=laboratorio/edizioni-560
[48] https://letteraturaeuropea.let.uniroma1.it/?q=laboratorio/marinha-mejouchi-pero-dambr%C3%B5a
[49] https://letteraturaeuropea.let.uniroma1.it/?q=laboratorio/edizioni-561
[50] https://letteraturaeuropea.let.uniroma1.it/?q=laboratorio/meus-amigos-tan-desaventurado
[51] https://letteraturaeuropea.let.uniroma1.it/?q=laboratorio/edizioni-562
[52] https://letteraturaeuropea.let.uniroma1.it/?q=laboratorio/moytos-senfingem-que-han-guaanhado
[53] https://letteraturaeuropea.let.uniroma1.it/?q=laboratorio/edizioni-565
[54] https://letteraturaeuropea.let.uniroma1.it/?q=laboratorio/non-sey-no-mundo-outro-omen-tan-coytado
[55] https://letteraturaeuropea.let.uniroma1.it/?q=laboratorio/edizioni-566
[56] https://letteraturaeuropea.let.uniroma1.it/?q=laboratorio/pediu-ojun-ricome
[57] https://letteraturaeuropea.let.uniroma1.it/?q=laboratorio/edizioni-568
[58] https://letteraturaeuropea.let.uniroma1.it/?q=laboratorio/pedrordonhez-torpe-e-desembrado
[59] https://letteraturaeuropea.let.uniroma1.it/?q=laboratorio/edizioni-569
[60] https://letteraturaeuropea.let.uniroma1.it/?q=laboratorio/pero-dambroa-tal-senhor-avedes
[61] https://letteraturaeuropea.let.uniroma1.it/?q=laboratorio/edizioni-570
[62] https://letteraturaeuropea.let.uniroma1.it/?q=laboratorio/quen-mh-ora-quisesse-cruzar
[63] https://letteraturaeuropea.let.uniroma1.it/?q=laboratorio/testo-e-traduzione-96
[64] https://letteraturaeuropea.let.uniroma1.it/?q=laboratorio/edizioni-574
[65] https://letteraturaeuropea.let.uniroma1.it/?q=laboratorio/collazione-10
[66] https://letteraturaeuropea.let.uniroma1.it/?q=laboratorio/tradizione-manoscritta-378
[67] https://letteraturaeuropea.let.uniroma1.it/?q=laboratorio/hun-bispo-diz-aqui-sy
[68] https://letteraturaeuropea.let.uniroma1.it/?q=laboratorio/edizioni-578
[69] https://letteraturaeuropea.let.uniroma1.it/?q=laboratorio/hun-cavaleyro-fi-de-clerigon
[70] https://letteraturaeuropea.let.uniroma1.it/?q=laboratorio/edizioni-580
[71] https://letteraturaeuropea.let.uniroma1.it/?q=laboratorio/ay-pedramigo-v%C3%B3s-que-vus-t%E1%BA%BDedes
[72] https://letteraturaeuropea.let.uniroma1.it/?q=laboratorio/edizioni-545
[73] https://letteraturaeuropea.let.uniroma1.it/?q=laboratorio/pedramigo-quero-de-v%C3%B3s-saber
[74] https://letteraturaeuropea.let.uniroma1.it/?q=laboratorio/edizioni-581
[75] https://letteraturaeuropea.let.uniroma1.it/?q=laboratorio/pedramigo-querora-hu%CC%83a-rren-0
[76] https://letteraturaeuropea.let.uniroma1.it/?q=laboratorio/edizioni-546
[77] https://letteraturaeuropea.let.uniroma1.it/?q=laboratorio/quandeu-hun-dia-fuy-en-compostela
[78] https://letteraturaeuropea.let.uniroma1.it/?q=laboratorio/edizioni-572