85,11 (79,30)
Mss.: B 1181, V 786.
Cantiga de meestria di quattro coblas doblas e due fiindas costruite sulla terza e sulla quarta strofa; coblas capcaudadas tra la prima e la seconda e tra la terza e la quarta; coblas capdenals tra il primo verso della prima, della terza e della prima fiinda e tra il primo verso della seconda, della quarta e della seconda fiinda. Si riscontrano le seguenti palabras voltas: vi, u (eu) soia viver, tecer, nada, tẽer. Sono presenti inoltre le rime derivate tra il terzo verso della prima strofa e il primo della seconda fiinda; tra il primo della seconda e il secondo della seconda fiinda.
Schema metrico: a10’ b10 a10’ b10 c10 c10 a10’ (100:21).
Fiindas: c10 c10 a10’.
Edizioni: Lapa 251; Reali, Bolseyro, 2; Lopes 214; Randgl. I, pp. 153-154; Braga 786; Machado 1129; Deluy, Troubadours, pp. 217-218; Torres, Poesia trovadoresca, pp. 93-94.
-Johan Soarez, de pran as melhores terras andastes que eu nunca vi: d’averdes donas por entendedores mui fremosas, quaes sei que á i, fora razon; mais u fostes achar 5 d’irdes por entendedores filhar sempre quand’amas, quando tecedores? -Juião, outros máis sabedores quiseron ja esto saber de min, e, en todo trobar, máis trobadores 10 que tu non es; mais direit’o que vi: vi bõas donas tecer e lavrar cordas e cintas e vi-lhes criar, per bõa fe, mui fremosas pastores. -Johan Soarez, nunca vi chamada 15 molher ama nas terras u andei, se por emparament’ou por soldada non criou mes, e máis vos én direi: enas terras u eu soia viver nunca mui bõa dona vi tecer, 20 mais vi tecer algũa lazerada. -Juião, por est’outra vegada con outro tal trobador entencei; fizlhe dizer que non dezia nada, com’or’a ti desta tençon farei: 25 vi bõas donas lavrar e tecer corda e cintas, e vi-lhes teer mui fremosas pastores na pousada. -Johan Soarez, u soia viver non tecen donas, nen ar vi teer 30 berç’ant’o fog’a dona muit’onrada. -Juião, tu deves entender que o mal vilan non pode saber de fazenda de bõa dona nada. |
I. -Johan Soarez, avete certamente visitato i migliori regni che io non ho mai visto: sarebbe stato comprensibile se voi aveste avuto per amanti donne molto belle, come io so che ne esistono; ma dove siete andato a cercare per avere come amanti sempre delle balie o delle filatrici? II. Juião, già altri uomini più saggi hanno voluto sapere questo di me, e anche altri trovatori che non erano te, in tutta l’arte del comporre; ma ti dirò quello che ho visto: ho visto donne a modo tessere e realizzare corde e cinture e le ho viste crescere, in buona fede, molte belle bambine. III. -Johan Soarez, in tutti i posti in cui sono stato non ho mai visto una donna essere chiamata balia se non allattava per privilegio o per paga per almeno un mese, e vi dirò di più: nei luoghi in cui ero solito vivere non ho mai visto una donna a modo tessere, ma ho vista tessere qualche donna disgraziata. IV. Juião, per questo motivo già una volta sono entrato in disputa con un altro trovatore; gli ho fatto ammettere che stava parlando a vuoto, come ora farò ammettere a te in questa tenzone: ho visto donne a modo lavorare e tessere corde e cinture, e le ho viste accudire molte belle bambine in casa. V. -Johan Soarez, dove sono solito vivere le donne non tessono, né ho visto tenere la culla davanti al fuoco a nessuna donna che sia degna di onore. VI. -Juião, tu devi sapere che un villano ignorante è capace di discernere molto poco della condizione delle donne a modo. |
-Johan Soarez, de pran as melhores
terras andastes que eu nunca vi:
d’averdes donas por entendedores
mui fremosas, quaes sei que á i,
fora razon; mais u fostes achar 5
d’irdes por entendedores filhar
sempre quand’amas, quando tecedores?
-Juião, outros máis sabedores
quiseron ja esto saber de min,
e, en todo trobar, máis trobadores 10
que tu non es; mais direit’o que vi:
vi bõas donas tecer e lavrar
cordas e cintas e vi-lhes criar,
per bõa fe, mui fremosas pastores.
-Johan Soarez, nunca vi chamada 15
molher ama nas terras u andei,
se por emparament’ou por soldada
non criou mes, e máis vos én direi:
enas terras u eu soia viver
nunca mui bõa dona vi tecer, 20
mais vi tecer algũa lazerada.
-Juião, por est’outra vegada
con outro tal trobador entencei;
fizlhe dizer que non dezia nada,
com’or’a ti desta tençon farei: 25
vi bõas donas lavrar e tecer
corda e cintas, e vi-lhes teer
mui fremosas pastores na pousada.
-Johan Soarez, u soia viver
non tecen donas, nen ar vi teer 30
berç’ant’o fog’a dona muit’onrada.
-Juião, tu deves entender
que o mal vilan non pode saber
de fazenda de bõa dona nada.
3 eri ente(n)dores B 6 dyr(re)des V 7 teçedares V 8 Iuayo B 10 may BV 13 uilhes t(ri)ar B; uylhes car V 17 onpor solaida V 18 non i t(ri)ou metemays B 20 recee B 21 teter V 22 ou(n)t(ra) B 23 e(n)temey B; e(n)trancey V 25 reço(n) V 27 nilhes B 31 muy to(n)rrades B; muy to(n)rra V
v. 3: la lezione del manoscritto B è incerta. A mio avviso il copista potrebbe aver copiato in un primo momento eri in luogo di en e successivamente, dopo essersi reso conto dell’errore ottico, avrebbe riscritto il lessema senza cassare l’errore precedente, tralasciando una sillaba per aplografia. Machado edita la lezione corretta entendedores, ma non segnala l’errore di B in apparato; Lapa legge p(or) ar ente(n)dores in B e p(or) inte(n)dedores in V.
v. 6: nessun editore riporta l’errore in apparato.
v. 7: Monaci in V legge teçeduras; Machado e Lapa non segnalano l’errore di V in apparato.
v. 8: Lapa non segnala l’errore in apparato.
v. 10: l’emendamento è necessario poiché la forma may per mais non è mai attestata nella lirica profana galego-portoghese. Machado edita il verso senza emendare l’errore; Lapa lo corregge, ma non riporta in apparato la lezione trasmessa dal manoscritto.
v. 13: entrambi i manoscritti tramandano una lezione errata, dunque l’emendamento è necessario. La lezione di V non è attestata e dà luogo a ipometria, perciò per correggere l’errore mi sono basata sulla lezione di B che, pur non essendo attestata, rispetta l’isometria del componimento. A mio avviso il copista potrebbe aver commesso un banale errore ottico (confusione tra i grafemi <c> e <t>). Braga propone emendando corda et cintas, et vy-lhes catar.
v. 17: Lapa non riporta l’errore solaida in apparato.
v. 18: Machado edita Non criou; mete mays, uos en direi, segnalando in apparato solo l’errore triou; Lapa in B non legge il grafema <i> sovrascritto tra l’avverbio Non e il verbo t(ri)ou.
v. 20: Lapa non segnala l’errore in apparato.
v. 21: nessun editore legge in V teter.
v. 22: nessun editore legge ou(n)t(ra) in B.
v. 27: nessun editore legge in B nilhes.
v. 31: entrambi i manoscritti tramandano una lezione che, pur essendo attestata nella lirica profana galego-portoghese, è da considerarsi errata: la prima a causa della mancata concordanza del participio con il soggetto femminile singolare; la seconda perché genera ipometria. Dal momento che le fiindas sono costruite sulla terza e sulla quarta strofa sono intervenuta sul verso restaurando la rima –ada. Lapa edita emendando onrada senza evidenziare gli errori di entrambi i codici in apparato.
I,1 v.1 |
B V |
-Iohan Ssoares, de pran as melhores -Ioan Ssoarez, de pram az melhores |
I,2 v.2 |
B V |
terras andastes que eu nunca vi: terras andastes que eu nunca vy: |
I,3 v.3 |
B V |
d’averdes donas por eri entendores +1 d’averdes donas por entendedores |
I,4 v.4 |
B V |
muy fremosas, quaes sey que há hy, muy fremosas, quaes sey que há hy, |
I,5 v.5 |
B V |
fora razon; mays hu fostes achar fora razon; mays hu fostes achar |
I,6 v.6 |
B V |
d’yrdes por entendedores filhar d’yrredes por entendedores filhar +1 |
I,7 v.7 |
B V |
ssenpre quand’amas, quando tecedores? ssenpre quand’amas, quando teçedares? |
II,1 v.8 |
B V |
-Iuaio, outros máys sabedores -1 -Iuyano, outros máys sabedores |
|
B V |
quiseron ia esto saber de min, quiseron ia esto saber de min, |
|
B V |
e, en todo trobar, may trobadores et, en todo trobar, may trobadores |
|
B V |
que tu non es; mays direyt’o que vy: que tu non es; mays direyt’o que vy: |
II,5 v.12 |
B V |
vy bõas donas tecer et lavrar vy bõas donas teçer et lavrar |
|
B V |
cordas et cintas et vi-lhes triar, cordas et cintas et vy-lhes car, -1 |
|
B V |
per bona fé, muy fremosas pastores. per bõa fé, muy fremosas pastores. |
|
B V |
-Iohan Soares, nunca vi chamada -Iohan Soarez, nunca vy chamada |
III,2 v.16 |
B V |
molher ama nas terras hu andey, molher ama nas terras hu andey, |
|
B V |
se por enparament’ou por soldada se por enparament’on por solaida |
III,4 v.18 |
B V |
non i triou met, e máys vos én direy: +1 non criou mez, e máys vos én dyrey: |
III,5 v.19 |
B V |
enas terras hu eu soya viver enas terras hu eu soya viver |
|
B V |
nunca muy bona dona vy recee, +1 nunca muy bona dona vy tezer, |
|
B V |
mays vi tecer alguna lazerada. mays vy teter alguna lazerada. |
|
B V |
-Iuiano, por est’ountra vegada -Iuyano, por est’outra vegada |
|
B V |
con outro tal trobador entemey; con outro tal trobador entramey; |
IV,3 v.24 |
B V |
fizlhe dizer que non dezia nada, fizlhe dizer que non dizia nada, |
IV,4 v.25 |
B V |
com’or’a ty desta tencon farey: com’or’a ty desta reçon farey: |
IV,5 v.26 |
B V |
vi bõas donas lavrar e tecer vy bõas donas lavrar et tezer |
IV,6 v.27 |
B V |
cordas et cintas, et ni-lhes teer cordas et cintas, et vy-lhes teer |
IV,7 v.28 |
B V |
muy fremosas pastores na pousada. muy fremosas pastores na pousada. |
|
B V |
-Iohan Soares, hu soya viver -Ioan Soarer, hu soya viver |
|
B V |
non tecen donas, nen har vy teer non tecen donas, nen har vy teer |
|
B V |
berç’ant’o fog’a dona muyt’onrrades. berç’ant’o fog’a dona muyt’onrra. -1 |
|
B V |
-Iuyano, tu deves entender -Iuyano, tu deves entender |
|
B V |
que o mal vylan non pode saber que o mal vylan non pode saber |
|
B V |
de fazenda de bona dona nada. de fazenda de bona dona nada. |
- Joan Soares, de pran as melhores
terras andastes, que eu nunca vi:
d' averdes donas por entendedores
mui fremosas, quaes sei que á i,
fora razon; mais u fostes achar 5
d' irdes por entendedores filhar
sempre quand' amas, quando tecedores?
- Juião, outros mais sabedores
quiseron já esto saber de min,
e en todo trobar mais trobadores 10
que tu non és; mais direi-t'o que vi:
vi boas donas tecer e lavrar
cordas e cintas, e vi-lhes criar,
per bõa fé, mui fremosas pastores.
- Joan Soares, nunca vi chamada 15
molher ama, nas terras u andei,
se por emparament' ou por soldada
non criou mês, e mais vos en direi:
enas terras u eu soía viver,
nunca mui bõa dona vi tecer, 20
mais vi tecer algũa lazerada.
- Juião, por est' outra vegada
con outro tal trobador entencei;
fiz-lhe dizer que non dezia nada,
com' or' a ti desta tençon farei; 25
vi boas donas lavrar e tecer
cordas e cintas, e vi-lhes teer
mui fremosas pastores na pousada.
- Joan Soárez, u soía viver,
non tecen donas, nen ar vi teer 30
berç' ant' o fog' a dona muit' onrada.
- Juião, tu deves entender
que o mal vilan non pode saber
de fazenda de bõa dona nada.
![]() |
![]() |
![]() |
|
![]() |
I uayo out(ro)s mays sabedores Q(ui)seron ia esto saber de mi(n) (Et) en todo trobar may t(ro)bador Q(ue) tu no(n) es mays direyto q(ue) uy Uy boas donas tecer (et) laurar Cordas (et) cintas (et) uilhes t(ri)ar P(er) bo(n)a fe muy fremosas pastores *Il nome del trovatore è sottolineato con un tratto di inchiostro differente; molto probabilmente la sottolineatura è di mano colocciana. |
![]() |
I oha(n) soares nu(n)ca ui chamada. Molh(er) ama nas terras hu andey Se p(or) enparame(n)t ou por soldada. Non (i) t(ri)ou mete mays u(os) en direy E nas terras hu eu soy auiu(er) Nunca muy bo(n)a dona uy recee Mays ui tecer algu(n)a laz(er)ada. |
![]() ![]() |
I uya(n)o por est ou(n)t(ra) uegada Con outro tal trobador e(n)temey Fizlhe dizer q(ue) no(n)dez ia nada Comora ty desta te(n)co(n) farey Ui boas donas laurar e tecer Cordas (et) cintas (et) nilhes teer Muy fremosas pastores na pousada. *Il nome del trovatore è sottolineato con un tratto di inchiostro differente; molto probabilmente la sottolineatura è di mano colocciana. |
![]() |
I oha(n) soares* hu soy a uiuer No(n) tece(n) donas ne(n) har uy teer Berç anto fogadona muy to(n)rrades*
|
![]() |
I uya(n)o* tu deues entender Q(ue) o mal uyla(n) no(n) pode saber De fazenda de bo(n)a dona nada.* *Il nome del trovatore è sottolineato con un tratto di inchiostro differente; molto probabilmente la sottolineatura è di mano colocciana.
*Colocci marca la seconda fiinda con un segno di paragrafo. |
I | I |
I oha(n) ssoares de pra(n) as melhores Terras andastes q(ue) eu nu(n)ca ui Dauerdes donas p(or) eri ente(n)dores Muy fremosas quaes sey q(ue) ha hy Fora razo(n) mays hu fostes achardyrdes Por entendedores filhar Ssenp(re) quand amas q(ua)(n) do tecedores |
-Iohan Ssoares, de pran as melhores terras andastes que eu nunca vi: d’averdes donas por eri entendores* muy fremosas, quaes sey que há hy, fora razon; mays hu fostes achar d’yrdes por entendedores filhar ssenpre quand’amas, quando tecedores? *Verso ipermetro: a11' |
II | II |
|
-Iuaio, outros máys sabedores * quiseron ia esto saber de min, e, en todo trobar, may trobadores que tu non es; mays direyt’o que vy: vy bõas donas tecer et lavrar cordas et cintas et vilhes triar, per bona fé, muy fremosas pastores. *Verso ipometro: a9' |
III | III |
|
|
IV | IV |
|
|
V | V |
I oha(n) soares hu soy a uiuer No(n) tece(n) donas ne(n) har uy teer Berç anto fogadona muy to(n)rrades |
|
VI | VI |
I uya(n)o tu deues entender Q(ue) o mal uyla(n) no(n) pode saber De fazenda de bo(n)a dona nada. |
|
![]() ![]() |
![]() |
|
![]() |
I uya(n)o out(ro)s mays sabedores q(ui)sero(n) ia esto sab(e)r de mi(n) et entodo trobar may t(ro)badores q(ue) tu no(n) es mays direyto q(ue) uy uy boas donas teçer (et) laurar cordas et cintas (et) uylhes car per boa fe muy fremosas pastor(e)s. |
![]() |
|
![]() ![]() |
I uya(n)o porest out(ra) uegada con outro tal t(ro)bador e(n)tramey |
![]() |
|
![]() |
I uya(n)o tu deues entender q(ue)o mal uylan no(n) pode sab(e)r de fazenda de bo(n)a dona nada |
I | I |
I oa(n) ssoarez de pram az melhores terras andastes q(ue) eu nu(n)cauy dauerdes donas p(or) ente(n)dedores muy fremosas qua es sey q(ue) ha hy fora razo(n) mays hu fostes achar dyr(re)des por entendedores filhar ssenp(re) qua(n)damas q(ua)(n)do teçedares |
-Ioan Ssoarez, de pram az melhores terras andastes que eu nunca vy: d’averdes donas por entendedores muy fremosas, quaes sey que há hy, fora razon; mays hu fostes achar d’yrredes por entendedores filhar* ssenpre quand’amas, quando teçedares? |
II | II |
I uya(n)o out(ro)s mays sabedores q(ui)sero(n) ia esto sab(e)r de mi(n) et entodo trobar may t(ro)badores q(ue) tu no(n) es mays direyto q(ue) uy uy boas donas teçer (et) laurar cordas et cintas (et) uylhes car per boa fe muy fremosas pastor(e)s. |
|
III | III |
I oha(n) soarez nu(n)ca uy chamada molh(er) ama nas terras hua(n)dey se p(or) enparame(n)t onpor solaida no(n) criou mez emays u(os) e(n) dyrey enas terras hu eu soy auiu(er) nu(n)ca muy bo(n)a dona uy tezer mays uy teter algu(n)a laz(er)ada |
-Iohan Soarez, nunca vy chamada molher ama nas terras hu andey, se por enparament’on por solaida non criou mez, e máys vos én dyrey: enas terras hu eu soya viver nunca muy bona dona vy tezer, mays vy teter alguna lazerada. |
IV | IV |
I uya(n)o porest out(ra) uegada con outro tal t(ro)bador e(n)tramey fizlhe dizer q(ue) no(n) dizia nada comora ty desta reço(n) farey uy boas donas lau(ra)r et tezer cordas et cintas et uylhes teer muy fremosas pastores na pousada |
-Iuyano, por est’ outra vegada con outro tal trobador entramey; fizlhe dizer que non dizia nada, com’or’a ty desta reçon farey: vy bõas donas lavrar et tezer cordas et cintas, et vy-lhes teer muy fremosas pastores na pousada. |
V | V |
I oan soarer hu soy a uiu(er) no(n) tece(n) donas ne(n) har uy teer ber ç anto fogadona muy to(n)rra |
-Ioan Soarer, hu soya viver non tecen donas, nen har vy teer berç’ant’o fog’a dona muyt’onrra.* *Verso ipermetro: 9'; inoltre non viene rispettato lo schema rimico. |
VI | VI |
I uya(n)o tu deues entender q(ue)o mal uylan no(n) pode sab(e)r de fazenda de bo(n)a dona nada |
-Iuyano, tu deves entender que o mal vylan non pode saber de fazenda de bona dona nada. |